چگونه دردهای عصبی کمر و پا را در کمترین زمان تسکین دهیم؟
دردهای عصبی قسمت تحتانی بدن زمانی رخ می‌دهند که اعصاب پایین کمر دچار تحریک، التهاب و فشردگی می‌شوند. این دردها معمولاً از پایین کمر شروع می‌شوند و در ادامه به سمت پاها می‌آیند. این اتفاق معمولاً وضعیت جدی و خطرناکی نیست و با گذشت زمان بهبود پیدا می‌کند. اما در موارد شدید، نیاز به درمان‌های جدی از جمله جراحی است. با این حال، چطور باید دردهای عصبی کم و پا را در کمترین زمان تسکین داد؟ چه راهکارهایی برای جلوگیری از بدتر شدن این وضعیت وجود دارند؟
دردهای عصبی کمر و پا از کجا می‌آیند؟
گاهی یک فشار کوچک در ستون فقرات کافی است تا درد بزرگی در پاها ایجاد شود. دردهای عصبی معمولاً از فشردگی یا تحریک یک عصب شروع می‌شوند و ادامه پیدا می‌کنند. یکی از شایع‌ترین دلایل آن، فشردگی عصب سیاتیک است. دیسک کمر، التهاب عصب یا آسیب‌دیدگی عضلات اطراف ستون فقرات هم منجر به دردهای مشابه می‌شوند.
در مجموع، برای درمان سریع سیاتیک ابتدا به سراغ روش‌هایی بروید که معمولاً در خانه قابل اجرا هستند. البته، این روش‌ها تا وقتی جواب می‌دهند که فشردگی سیاتیک هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد. ضمناً لازم است که قبل از هر کاری با تفاوت دردهای عضلانی و درد عصبی آشنا شوید.
به‌عنوان مثال، مهم‌ترین تفاوت درد عضلانی با درد عصبی در نوع احساس آن‌هاست. همچنین، درد عضلانی بیشتر به‌صورت کوفتگی، گرفتگی یا سفتی حس می‌شود. اما درد عصبی مثل برق‌گرفتگی، سوزن‌سوزن شدن یا سوزش است و گاهی از کمر به پا تیر می‌کشد. با شناخت درست این تفاوت، روش درمان را راحت‌تر پیدا می‌کنید.
راهکارهای تسکین سریع دردهای عصبی کمر و پا
برای تسکین فوری این نوع دردها، همیشه نیاز به مصرف دارو یا جراحی نیست. بعضی از راه‌حل‌ها ساده و در عین حال مؤثر هستند. با چند حرکت ساده، مراقبت روزانه و تکنیک‌های خانگی می‌توان شدت درد را کاهش داد. در ادامه با ۶ روش کاربردی و غیرتهاجمی برای تسکین سریع دردهای عصبی آشنا می‌شوید:
۱. کمپرس سرد و گرم
برای کاهش التهاب، ابتدا از کمپرس سرد استفاده کنید. یک کیسه یخ را در حوله بپیچید و بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه درد بگذارید. بعد از ۲۴ ساعت، کمپرس گرم باعث افزایش گردش خون می‌شود و عضلات را آرام می‌کند. در مجموع، تناوب بین سرما و گرما همیشه اثر تسکینی خوبی دارد.
۲. انجام حرکات کششی ساده
کشش آرام عضلات پشت و پا، به کاهش فشار روی عصب کمک می‌کند. حرکاتی مثل کشش زانو به سینه یا حالت کودک در یوگا تاثیر گذار هستند. یادتان باشد که هر حرکت را به‌آرامی و بدون درد انجام دهید. حتی روزی ۵ دقیقه تمرین هم تاثیر دارد.
۳. مصرف مکمل‌های ضدالتهاب طبیعی
ترکیباتی مثل زردچوبه، امگا ۳ یا زنجبیل خاصیت ضدالتهابی دارند. همچنین، می‌توانید با مشورت پزشک، از مکمل‌های طبیعی کمک بگیرید. این مواد طبیعی، التهاب اطراف عصب را کاهش می‌دهند و دردهای عصبی را کم می‌کنند.
۴. ماساژ ملایم با روغن‌های طبیعی
روغن‌های طبیعی و مفید مثل روغن اسطوخودوس یا نعناع، علاوه بر آرامش‌بخش بودن، به کاهش درد هم کمک می‌کنند. همچنین، ماساژ ملایم ناحیه دردناک باعث کاهش گرفتگی و بهبود گردش خون می‌شود. فقط دقت کنید که فشار زیادی در حین ماساژ دادن وارد نکنید.
۵. اصلاح وضعیت نشستن و خوابیدن
نشستن طولانی‌مدت با فرم نامناسب بدن، فشار زیادی به عصب سیاتیک وارد می‌کند. بنابراین، با بالش پشتی مناسب روی صندلی بنشینید و هنگام خواب از تشک سفت و بالش طبی استفاده کنید. تغییر موقعیت بدن هم نقش مهمی در کاهش درد دارد.
۶. پیاده‌روی آرام و منظم
برخلاف تصور بعضی‌ها، استراحت مطلق گاهی باعث بدتر شدن دردهای عصبی می‌شود. در عوض، پیاده‌روی سبک در طول روز به تقویت عضلات و آزاد شدن اندورفین (مسکن طبیعی بدن) کمک می‌کند. حتی ۱۰ دقیقه پیاده‌روی هم تأثیر مثبتی روی کاهش دردهای عصبی مخصوصاً سیاتیک دارد.
علائم هشداردهنده دردهای عصبی
گاهی دردهای عصبی نشانه یک مشکل جدی‌تر هستند. اگر علائم خاصی را تجربه می‌کنید، وقت آن است که توسط پزشک معاینه شوید. علائم مهمی مثل بی‌حسی یا بی‌حرکتی ناگهانی، نباید نادیده گرفته شوند. اگر این دردها طولانی یا شدید باشند، با درمان خانگی کنترل نمی‌شوند.
از جمله علائم هشداردهنده و جدی عبارت‌اند از:
- درد شدید شبانه (دردی که با استراحت هم بهتر نمی‌شود)
- ادامه‌دار شدن درد بیش از ۶ هفته
- بی‌اختیاری در دفع ادرار یا مدفوع
- عدم تعادل یا اختلال در راه رفتن
- بی‌حسی یا گزگز مداوم در پا
- ضعف شدید عضلات پا
چه درمان‌هایی برای دردهای مزمن‌تر عصبی وجود دارد؟
اگر درد بیشتر از چند هفته ادامه پیدا کرد یا شدیدتر شد، به متخصص مغز و اعصاب یا ارتوپد مراجعه کنید. راهکارهای خانگی معمولاً برای تسکین موقت و پیشگیری از بدتر شدن وضعیت مفید هستند. درمان‌های پیشرفته‌تری برای موارد مزمن وجود دارند که باید زیر نظر پزشک انجام شوند.
از جمله درمان‌های مؤثر برای دردهای مزمن عصبی عبارت‌اند از:
1. فیزیوتراپی تخصصی
عضلات اطراف ستون فقرات با فیزیوتراپی تقویت می‌شوند. متخصص فیزیوتراپی با تمرین‌های هدفمند، بدن را به سمت تعادل هدایت می‌کند تا فشار از روی عصب برداشته شود. تکنیک‌هایی مثل تحریک الکتریکی، کشش ستون فقرات و تمرین‌های اصلاحی در این روش استفاده می‌شوند.
2. داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلات
در موارد درد شدید، داروهایی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن باعث کاهش التهاب عصب می‌شوند. گاهی پزشک متخصص، داروهای شل‌کننده عضلانی تجویز می‌کند تا اسپاسم و گرفتگی عضلات اطراف عصب کاهش پیدا کند. این داروها معمولاً باید با دوز مشخص و در بازه زمانی کنترل‌شده مصرف شوند. فراموش نکنید که مصرف خودسرانه، عوارض جانبی جبران‌ناپذیری را به همراه دارد.
3. تزریق دارو به اطراف عصب آسیب‌دیده
گاهی درد مزمن آنقدر شدید است که به هیچ دارویی پاسخ نمی‌دهد. در این شرایط حاد، تزریق استروئید در ناحیه‌ای که عصب تحت فشار است، توسط پزشک توصیه می‌شود. این تزریق معمولاً با کمک تصویربرداری (مانند سونوگرافی یا MRI) انجام می‌شود تا محل دقیق درد مشخص باشد.
اثر این روش درمانی معمولاً سریع‌تر و بهتر از سایر روش‌ها است؛ اما موقتی است و باید با سایر روش‌های درمانی مکمل، ترکیب شود. تکرار بیش‌ازحد تزریق دارو خوب نیست و فقط در صورت نیاز ضروری انجام می‌شود.
4. جراحی در موارد خاص
وقتی عصب به‌شدت تحت فشار قرار گرفته و هیچ درمانی پاسخ نمی‌دهد، تنها گزینه ممکن جراحی است. در این روش، دیسکِ بیرون‌زده یا بخشی از استخوان که عصب را تحت فشار قرار داده، برداشته می‌شود. عمل‌های جراحی مثل لامینکتومی یا دیسککتومی به کاهش فشار روی عصب و بهبود علائم کمک می‌کنند. البته این روش‌ها باید توسط جراح متخصص ستون فقرات و با ارزیابی کامل انجام شوند.
بدن شما حرف می‌زند؛ گوش کنید تا فریاد نزند!
درد عصبی، صدای بدن است که می‌خواهد چیزی را به شما بگوید. اگر به‌موقع گوش کنید، از فریادهای بدن یا همان دردهای شدید جلوگیری می‌کنید. مراقبت از ستون فقرات و عصب‌ها، یعنی مراقبت از کیفیت زندگی خودتان.
این یک توصیه پزشکی یا دارویی نیست.
