شپش سر چه علائمی دارد؟ آیا شپش سر باعث ریزش مو می‌شود؟ علت ابتلا به شپش سر چیست؟ شپش سر چه عوارضی دارد؟ آیا شپش سر مسری است؟ چه روش‌های درمانی برای شپش سر وجود دارد؟
شپش سر موجودی بی‌خطر اما آزاردهنده است که بیشتر در فصل تابستان و روی سر کودکان خود را نشان می‌دهد. شپش موجب پخش بیماری نمی‌شود و ابتلا به آن به این معنی نیست که فرد اصول بهداشتی را رعایت نکرده و یا در محیط آلوده زندگی می‌کند. رشک‌ها تخم‌هایی هستند که شپش از آن بیرون می‌آید و به موها می‌چسبد. با تماس سربه‌سر شپش منتقل می‌شود و عامل بیماری خاصی نبوده؛ ولی باعث خارش شدید پوست سر خواهد شد. در ادامه این مطلب بیشتر راجب این حشره کوچک صحبت خواهیم کرد.
علائم و تشخیص شپش سر
1. خارش سر
خارش سر یکی از اولین نشانه‌ها بوده که یک نوع آلرژی به مواد شیمیایی داخل بزاق شپش است. افرادی هم هستند که دیر این خارش را تجربه می‌کنند؛ اما معمولاً از اولین علائم تشخیص شپش همین خارش سر خواهد بود.
2. قلقلک در موها
از دیگر علائم آن می‌توان به وجود حشره در لابه‌لای موی سر است؛ اما ازآنجایی‌که شپش به نور حساس بوده فوری خود را قایم می‌کند و پیداکردن آن کار دشواری خواهد بود.
3. تخم شپش
وجود تخم حشره نیز بروی ریشه مو از وجود شپش در سر خبر می‌دهد. بهترین نقاط برای دیدن آن اطراف گوش و خط مو در گردن است. تشخیص تخم‌های خالی آسان‌تر بوده چرا که کم‌رنگ‌تر و دور از کف سر قرار دارند.
4. خراشیدگی و زخم در کف سر
وقتی شپش از خون پوست سر تغذیه می‌کند باعث خراشیدگی در آن منطقه می‌شود و پوست سر به بزاق حشره واکنش نشان می‌دهد. البته خارش کف سر بلافاصله اتفاق نمی‌افتد و در کودکان به شکل‌های مختلف و به نوع حساسیت آنها بستگی دارد. این خراشیدگی باعث برآمدگی‌های کوچک قرمز روی پوست سر خواهد شد. اگر این جوش‌ها خارش شدید داشته باشند احتمال عفونت باکتریایی وجود دارد. پس برای تشخیص حتماً قسمت‌های پشت گردن، قسمت جلویی و پشتی را با دقت بررسی کنید و در صورت وجود گره‌های قرمز تحریک‌پذیر با سطحی ترک‌خورده و آبدار حتماً به پزشک معالج مراجعه کنید.
چه کسانی بیشتر شپش می گیرند؟
در یک جواب باید گفت کودکان بیشتر در معرض ابتلا به شپش هستند. عوامل مختلفی می‌توانند بر ابتلا به شپش سر تأثیر بگذارند. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:
1. سن: کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به شپش سر هستند. این به دلیل این است که کودکان معمولاً در محیط‌هایی مانند مهدکودک، پیش دبستانی و دبستان قرار میگیرند و تماس نزدیکی با یکدیگر دارند که انتقال شپش سر را آسان می‌کند.
2. بهداشت فردی: بهداشت فردی نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به شپش سر دارد. افرادی که بهداشت فردی ضعیفی دارند، مانند افرادی که به تمیز کردن موهایشان توجه نمی‌کنند یا از وسایل شخصی مشترک استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به شپش سر هستند.
3. تماس با افراد مبتلا به شپش سر: تماس نزدیک با افراد مبتلا به شپش سر نیز می‌تواند عاملی برای ابتلا به شپش سر باشد. اگر کودک با یک فرد مبتلا به شپش سر تماس نزدیکی داشته باشد، احتمال انتقال شپش سر به او بیشتر می‌شود.
شپش سر چیست؟
شپش سر حشره بسیار ریزی بوده که روی موها و پوست سر انسان زندگی می‌کند. تغذیه شپش به این صورت است که هر 12 الی 24 ساعت از خون انسان می‌مکد به همین خاطر نمی‌تواند خارج از سر تا یک روز زنده بماند. شپش روی پوست سر 3 شکل مختلف دارد. تخم آن شبیه به شوره سر است و به انتها یا همان ریشه مو می‌چسبد. تخم بالغ به رنگ سفید متمایل به خاکستری بوده و شپش بالغ رنگی قهوه‌ای مایل به زرد داشته که در لابه‌لای موها حرکت می‌کند.
برخی از افراد تصور می‌کنند که شپش سر می‌پرد؛ اما چنین نیست و ساده‌ترین راه انتقال آن همان تماس سر افراد با یکدیگر است. پس اگر با دست یا سر با فرد مبتلا تماس داشته باشید در کمترین زمان ممکن شما هم شپش سر خواهید گرفت.
عکس شپش سر و مو
علائم شپش سر در زنان و مردان
شپش سر یک مشکل پوستی شایع است که علایم مشابهی در زنان و مردان دارد، اما در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شود. شایع‌ترین علامت شپش سر، خارش در پوست سر، گردن و پشت گوش‌ها است. تشخیص وجود شپش روی سر اغلب سخت است، اما گاهی این حشره را روی سر می‌توان مشاهده کرد. تخم شپش بسیار ریز است و به ساقه‌های مو می‌چسبد. در نتیجه خارش زیاد، زخم‌های کوچک و قرمز روی پوست سر، گردن و شانه شکل میگیرند.
ایا مردان هم شپش میگیرند؟
بله. مردان نیز شپش میگیرند. اما به نسبت زنان درصد کمتری از مردان دچار شپش می شوند.
ایا شپش در تابستان هم وجود دارد؟
در فصل تابستان میزان آلودگی افراد و کودکان به شپش موی سر افزایش پیدا می‌کند
علت ابتلا به شپش
ابتلا به شپش سر به رعایت‌نکردن بهداشت و یا رعایت آن ربطی ندارد. شپش برای زنده‌ماندن به خون انسان نیاز دارد و فرقی نمی‌کند این خون از پوست سر فردی باشد که بهداشت را رعایت کرده و یا فردی که غیربهداشتی است. علت ابتلای آن هم به دو شکل متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید
انتقال شپش به روش غیرمستقیم:
انتقال شپش سر به‌صورت غیرمستقیم یک روش غیرمعمول است. احتمال اینکه شپش از طریق لباس‌های آویزان شده کنار هم در چوب‌رختی منتقل شود وجود دارد. به‌عنوان‌مثال روسری یا کلاه‌خود را در یک کمد مشترک به یک قلاب آویزان کرده باشید.
انتقال شپش به‌صورت مستقیم:
علت ابتلا به شپش در بیشتر مواقع به‌خاطر انتقال مستقیم بوده و از فرد آلوده منتقل می‌شود. همان‌طور که قبلاً هم گفتیم شپش سر نمی‌پرد و فقط از طریق خزیدن می‌تواند انتقال پیدا کند. در مدرسه هنگام فعالیت‌های ورزشی یا در طول بازی، در خانه و مهمانی احتمال ابتلا به این حشره وجود خواهد داشت. استفاده از لباس‌های آلوده؛ مانند کلاه، روسری، اکسسوری‌های مو، لباس ورزشی، کت، استفاده از برس، شانه یا حوله آلوده همگی می‌تواند علت ابتلا به شپش سر باشد.
عوارض شپش سر
همان‌طور که گفتیم وقتی شپش در حال تغذیه خون از پوست سر است خراشیدگی‌های را ایجاد می‌کند و با واردشدن بزاق حشره به داخل پوست باعث خارش می‌شود. اگر پوست سر را بخارانید آن را زخمی کرده و موجب عفونت خواهد شد که در برخی افراد این عوارض می‌تواند آزاردهنده باشد.
آیا شپش سر مسری است؟
شپش سر مسری بوده و بیشتر در بین کودکان در مدارس انتقال پیدا می‌کند. پس اگر فرزند شما در مهدکودک و یا مدرسه دچار این بیماری شد علاوه بر اینکه کل مدرسه بلکه تمام اعضای خانواده نیز باید چک شوند. این بیماری خطرناک نبوده؛ اما آزاردهنده است.
بیشتر بخوانید
راه‌های پیشگیری از شپش سر
شپش سر برای زنده‌ماندن نیاز به تغذیه از خون انسان دارد. به همین خاطر شانس زنده‌ماندن آن روی وسایل خانه بسیار کم است. برای پیشگیری فردی که مبتلا به این حشره است باید تمام لوازم خاص خود را از ملحفه گرفته تا لباس‌ها را با آب گرم و صابون تمیز بشوید. سپس آنها را باحرارت بالا خشک کرده که به فرد دیگری منتقل نشود.
هنگام شستن شانه، برس و لوازم مویی باید به این نکته توجه داشت که آنها را به مدت 10 دقیقه در آب داغ و صابون قرار دهید. لوازمی هم شسته نمی‌شوند را داخل پلاستیک قرار دهید و فضای خانه‌مانند مبلمان کف و فرش را بادقت جاروبرقی بکشید. راه‌های دیگر پیشگیری از شپش سر موارد زیر است:
- لوازم شخصی مانند کلاه، روسری و لوازم جانبی موی خود را به اشتراک نگذارید.
- در صورت قرارگرفتن کودکان در کنار افراد مشکوک حتماً موهای آنها را بادقت بررسی کنید.
- تا جای ممکن از در آغوش گرفتن افراد اجتناب کنید.
- هنگام شستن روبالشی، کلاه و دیگر لوازمی که با سر تماس دارند حتماً از آب داغ شود.
روش‌های درمانی شپش سر
برای درمان شپش سر راه‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این درمان‌ها با استفاده از مواد شیمیایی و برخی دیگر داروهای بدون نسخه شیمیایی از طریق روش‌های خانگی از بین می‌روند. در درمان شپش به این نکته توجه داشته باشید که نه‌تنها شپش‌های زنده بلکه تخم‌های باقی‌مانده لابه‌لای مو نیز باید از بین برود.
استفاده از داروی بدون نسخه:
استفاده از داروی بدون نسخه برای درمان شپش سر مانند پرمترین که از گل داوودی استخراج شده به‌راحتی باعث ازبین‌رفتن این حشره می‌شود. قبل از استفاده از این دارو حتماً موهای خود را با شامپو بشویید و بعد با سرکه سفیدموها را شسته و در آخر پرمترین را به مو بزنید. این روش را 9 الی 10 روز ادامه دهید تا تخم‌های شپش نیز کامل از بین برود.
ایورمکتین یکی دیگر از داروهای بدون نسخه برای درمان شپش سر بوده که برای کودکان بالای 6 ماه و بزرگسالان مورداستفاده قرار می‌گیرد. طریقه مصرف آن نیز بدین‌گونه است که آن را روی موهای خشک بمالید و بعد 10 دقیقه موها را بشویید.
داروهای تجویزی:
در برخی موارد شپش سر در مقابل داروهای بدون نسخه از خود مقاومت نشان می‌دهد. در چنین حالتی استفاده از داروهای تجویزی و قوی‌تر لازم و ضروری خواهد بود. این داروها که باید توسط پزشک معالج تجویز شود شامل مالاتیون، اسپینوساد و…است.
رنگ کردن مو :
رنگ کردن مو یا استفاده از حنا نیز برای درمان شپش سر مفید می باشد. چرا که استفاده از رنگ مو باعث سوختن این حشرات و از بین رفتن آنها خواهد شد.
درمان‌های خانگی شپش سر
درمان خانگی شپش سر روش‌های مختلفی داشته که با روش‌های ساده خودتان در خانه می‌توانید از شر این حشره راحت شوید. شاید این روش‌های درمانی برای شپش‌های مقاوم جوابگو نباشد. در چنین حالتی فرد مجبور خواهد بود از داروهای تجویزی استفاده کند. در ادامه این بخش به چند مورد درمان خانگی شپش سر اشاره خواهیم کرد:
- کف سر را با روغن‌زیتون، درخت چای، سس مایونز، روغن انیسون و یا کره بمالید و به مدت یک شبانه‌روز اجازه دهید روی موها بماند و بعد با شانه دندانه ریز شانه کنید.
- برای 2 هفته هر 3 تا 4 روز یکبار موهای خود را خیس و با روغن‌زیتون ماساژ دهید و سپس با شانه دندانه ریز شانه کنید.
- به‌خاطر اینکه شپش سر در لابه‌لای موها زندگی می‌کند کوتاه‌کردن و یا تراشیدن موها می‌تواند برای ازبین‌بردن شپش کمک‌کننده باشد.
در مقاله ای کامل درمان خانگی شپش سر را توضیح داده ایم که می توانید آن را مطالعه کنید
شامپوهای مناسب شپش سر
یکی از روش‌های بسیار مؤثر برای ازبین‌بردن شپش سر استفاده از شامپو شپش است. این شامپوها مخصوص نابودی شپش طراحی شده و خیلی سریع آنها را از بین میبرد. این نوع شامپو برای استفاده داخل حمام تهیه نشده و نباید با پوست بدن تماس داشته باشد. پس هنگام استفاده فقط موهای سر فرد را بشویید و تاحدامکان نگذارید شامپو با پوست بدن تماس پیدا کند.
دیگر رسانه ها درباره علائم شپش سر چه می گویند؟
کاربران نی نی سایت در باره علائم شپش سر اینگونه توضیح می دهند:
- تخم شپش اگ باشه ینی شپش داره تخم شپش تقریبا مث شوره سفیدرنگه دم داره و ب سختی از مو جدا میشه شبیه کپسول دم داره بده ب یکی بگو موهاتو ببینه پشت گوشا زیر سرت بگو ببسنه اگ همچین چیزی داشتی شپش گرفتی
- من ی راهی هم بلدم ی کاغذ یا پارچه سفید جلوت بنداز موهاتو روش بتکونن هی اینور و اونورش کن ببین چیزی بیرون میاد اگه نه شپش نداری اما رشک نمیدونم خودمم میترسم رشک داشته باشم
- اگه وقتی روسری رو سرته حس میکنی چیزی داره تو موهات راه میره بدون شپش سر داری
برای جلوگیری از گرفتن شپش سر پیشنهادات زیر توسط کاربران نی نی سایت گفته شده:
- ببین میتونی پیش گیری کنی من شنیدم اگر موهاتو رنگ یا دکلره کنی نمیگیری مخصوصا دکلره هم فاله هم تماشا هم تغییر میکنی تنوعه هم خیالت راحت میشه
- دكتر به من گفت براي پيشگيري توي شامپو روزانتون سركه سيب بريزيد هفته اي يه بار هم با تايد ماشين سرتونو بشوريد
جمع‌بندی
یکی از مشکلات رایج در کودکان شپش سر بوده که علائم مختلفی دارد و خیلی سریع به دیگر اعضای خانواده نیز سرایت می‌کند. در این مطلب به علائم و روش‌های درمانی شپش سر اشاره شد. در انتها نیز نظرات و تجربیات دیگر کاربران را در اینباره گفتیم.
