در دهه‌های اخیر، پژوهش‌های زیادی در زمینه‌ی ژنتیک و نقش آن در شکل‌گیری ویژگی‌های فیزیولوژیک انسان صورت گرفته است. یکی از موضوعاتی که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده، نقش ژنتیک در تعیین قد انسان است. قد، به عنوان یک ویژگی چند ژنی، تحت تأثیر عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی قرار می‌گیرد. به طور کلی رشد قد تحت تاثیر هورمون رشد و ژنتیک خانوادگی و البته عوامل محیطی است.

همچنین، با معرفی ژن‌های کلیدی مرتبط با قد و نحوه تأثیر آن‌ها بر رشد استخوان‌ها، سعی می‌کنیم تا یک تصویر شفاف از پیچیدگی‌های موجود در این فرایند ارائه دهیم.

تاثیر ژن در افزایش قد

دانشمندان معتقدند که تقریباً ۸۰ درصد از قد یک فرد به خاطر ژن‌هایی است که از نسل‌های قبل به او رسیده است. البته هنوز کاملاً مشخص نیست که این تغییرات ژنتیکی دقیقاً در کدام ژن‌ها وجود دارند و چطور بر قد ما تاثیر می‌گذارند. برخی از تغییرات در ژن‌ها، تاثیرات بزرگی بر قد دارند. مثلاً، انواعی از ژن FGFR3 باعث اختلال نادری به نام آکوندروپلازی می‌شوند که به قامت کوتاه منجر می‌شود. اما برای بیشتر ما، ژن‌های متعددی وجود دارند که هر یک کمی به قد ما کمک می‌کنند و البته عوامل محیطی مانند غذایی که می‌خوریم هم نقش دارد.

تا کنون، بیش از ۷۰۰ نوع از این ژن‌های تاثیرگذار بر قد کشف شده و انتظار می‌رود که هنوز ژن‌های بیشتری پیدا شود. برخی از این ژن‌ها، بر روی غضروف در صفحات رشد تاثیر می‌گذارند و موجب رشد آن‌ها می‌شوند. ولی هنوز وظیفه و کارکرد بسیاری از این ژن‌ها برایمان معما است. به طور کلی، می‌توان در کنار عوامل محیطی، ژنتیک را نیز به عنوان عامل رشد قد نام برد.

چگونه ژنتیک باعث افزایش قد می‌شود؟

افزایش قد معمولاً به عوامل ژنتیکی و محیطی برمی‌گردد. ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد فرد ایفا می‌کند. همچنین، محیط و عوامل مختلفی نیز می‌توانند بر رشد قد تأثیر بگذارند. در اینجا تأثیر ژنتیک بر افزایش قد را بررسی می‌کنیم:

• هورمون رشد

وقتی در مورد ارتباط بین ژن و افزایش قد صحبت می‌کنیم، یکی از عوامل مهم ارتباطی که بر رشد قد تأثیر می‌گذارد، متعلق به هورمون رشد(Growth Hormone)  است. این هورمون توسط غده پیتوئیتر در مغز ترشح می‌شود و نقش مهمی در رشد استخوان‌ها و بافت‌های بدن دارد. تغییرات در ژنتیک مرتبط با هورمون رشد می‌توانند به طور مستقیم تأثیری در قد انسان داشته باشند.

• ژنتیک خانوادگی

افرادی که والدین یا سایر اعضای خانواده‌شان قد بلندی دارند، احتمالاً ژن‌هایی را به ارث می‌برند که با افزایش قد مرتبط هستند. این به معنای این است که ژنتیک خانوادگی نقش مهمی در تعیین قد فرد دارد.

کدام ژن ها باعث افزایش قد می‌شود؟

در قسمت‌های قبل ارتباط ژن و افزایش قد را بررسی کردیم. اما شاید برایتان سوال باشد که کدام ژن‌ها باعث افزایش قد می‌شوند؟ در ادامه همراه ما باشید تا پاسخ سوال خود را بگیرید.

تاثیر ژنتیک بر افزایش قد انسان از طریق تنوع ژنتیکی و تعدادی از ژن‌ها که در توسعه و رشد استخوان‌ها و عضلات نقش دارند، مشخص می‌شود. برخی از این ژن‌ها شامل ژن‌های GH1، IGF1، FGFR3 و GHRHR هستند که نقش اساسی در تنظیم فرآیند رشد و افزایش قد دارند. این ژن‌ها به تولید هورمون‌های مختلفی کمک می‌کنند که به نوبه خود در تعیین سرعت و میزان رشد استخوان‌ها تأثیر دارند.

به علاوه، عوامل محیطی مثل ورزش، تغذیه و خواب کافی نیز نقش بسیار مهمی در افزایش قد دارند. در این بین نباید از اهمیت و تاثیر وعده صبحانه برای افزایش قد غافل شد. اگر می‌خواید بدانید بهترین صبحانه برای افزایش قد چیست روی این جمله کلیک کنید.

کدام ژن ها باعث کاهش قد می شود؟

هر یک از ژن‌های GH1، IGF1، FGFR3 و GHRHR عامل رشد قد هستند. اختلال یا تغییر در عملکرد این ژن‌ها می‌تواند بر رشد استخوان‌ها و در نتیجه قد کلی انسان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، اختلال در ژن FGFR3  می‌تواند باعث بروز آکوندروپلازی (اختلال ژنتیکی که باعث کوتاه قامتی می‌شود) شود.

همچنین، اختلال‌های در ژن‌های GH1 و GHRHR می‌توانند به کاهش تولید هورمون رشد منجر شوند، که نقش مهمی در تنظیم و تحریک فرآیند رشد دارد. ژن IGF1 نیز در تولید یک پروتئین موثر در رشد استخوان‌ها نقش دارد و هر گونه اختلال در آن می‌تواند روند رشد را کند یا مختل کند. بنابراین، سلامت و عملکرد مناسب این ژن‌ها برای رشد منظم و طبیعی استخوان‌ها و افزایش قد اهمیت دارد.

در این میان، “جراحی افزایش قد” یکی از روش‌های پیشرفته است که برخی افراد برای افزایش قد خود به آن متوسل می‌شوند. اگر مایل به بررسی جراحی افزایش قد هستید، روی همین لینک کلیک کنید.

 قد از پدر به ارث می‌رسد یا مادر؟

ژنتیک یکی از عوامل اصلی در تعیین قد انسان است. چرا که فرزندان ویژگی‌های هر دو والدین را به ارث می‌برند. با این حال، برخی معتقدند که پدرها تاثیر بیشتری در قد فرزندان خود دارند. تحقیقات نشان می‌دهد حدود 60 تا 80 درصد از قد فرد به ژنتیک والدین وابسته است، در حالی که عواملی مانند تغذیه، فعالیت بدنی و وضعیت سلامتی نیز نقش دارند. در کل، قد فرد نتیجه‌ی ترکیب ژنتیک و محیطی است و هر دو والدین در آن نقش دارند.

رشد قد پسران و دختران ایرانی

نمودار رشد یک الگوی است که نشان‌دهنده روند افزایش قد در دختران و پسران است. گرچه هر فرد بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی و شرایط محیطی خود روند مخصوص به خود را در رشد دنبال می‌کند، ولی با مقایسه‌ی این الگوها می‌توان یک تصویر متوسط از روند رشد قد در جامعه به دست آورد. نمودار رشد قدی جوانان ایران نشان‌دهنده این است که قد متوسط آن‌ها کمی از میانگین جهانی کمتر است. اگرچه ایران در میان کشور‌هایی با قد بلند مثل هلند قرار ندارد، ولی پتانسیل ژنتیکی مناسبی دارد و این وضعیت رشد نیازمند بررسی است.

اگر به دنبال راه‌های افزایش قد در ۱۴ سالگی هستید، باید توجه داشته باشید که در این سن، بدن هنوز در فرآیند رشد قرار دارد و با استفاده از برخی راه‌ها می‌توان به این رشد کمک کرد.

کلام پایانی برای ژن و افزایش قد

در این مطلب به بررسی ارتباط بین ژن و افزایش قد پرداختیم. با بررسی و تحلیل مطالب ارائه شده، آشکار است که ژنتیک نقش عمده‌ای در تعیین قد انسان دارد. ژن‌ها و ترکیبات ژنتیکی از هر دو والدین به طور مشترک در مشخص کردن قد فرزندان موثر هستند، اگرچه برخی مطالب نشان‌دهنده تأثیر پررنگ‌تر پدر در قد فرزندان است.

علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در افزایش یا کاهش قد نقش دارند. برخی از اختلالات ژنتیکی می‌توانند موجب کاهش قد شوند و در برخی موارد، راه‌حل‌های پزشکی مانند جراحی نیز برای افزایش قد مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مقاله از مجله اینترنتی فارمو به این سؤال پاسخ داده ایم که چطور قد بلند شویم؟ راه های زیادی را برای افزایش قد بررسی کرده ایم که می توانید به مقاله “راه‌ های افزایش قد” مراجعه کنید.